Бугунги кунда инсоният глобал ўзгаришлар, ахборот оқимлари, маданий ва мафкуравий жараёнларнинг шиддат билан ривожланаётган даврида яшамоқда. Глобализатсия – бу жаҳонда давлатлар ўртасидаги иқтисодий, сиёсий, маданий ва ахборот алоқаларининг кучайиши жараёнидир. У жамият ҳаётининг барча соҳаларига чуқур кириб бормоқда. Шу билан бирга, глобализатсия жараёни нафақат тараққиёт ва янгиланишни олиб келади, балки айрим ҳолларда ёшларнинг онгига салбий таъсир этувчи диний ва мафкуравий хатарларни ҳам юзага келтиради.
Глобализатсия туфайли дунё халқлари бир-бири билан яқинлашди, илм-фан, технология, ахборот алмашинуви тезлашди. Ёшлар хорижий тилларни ўрганиш, замонавий билим ва касбларни эгаллаш, халқаро тажрибадан баҳраманд бўлиш имкониятига эга бўлдилар. Интернет ва ижтимоий тармоқлар орқали дунёвий маданият, адабиёт, санъат, сиёсат ва иқтисодиёт ҳақида тезкор ахборот олиш имконияти кенгайди.
Аммо бу жараённинг ижобий томонлари билан бир қаторда, ёшлар онгига таҳдид солувчи диний, мафкуравий ва ахлоқий хавфлар ҳам пайдо бўлмоқда.
Глобал ахборот маконининг чексизлиги туфайли, ёшлар турли манбалар орқали ҳар хил диний оқимлар, ғоялар ва тарғиботларга дуч келмоқдалар. Афсуски, бу ахборотларнинг барчаси тўғри, ишончли ва соғлом манбалардан олинмайди. Баъзи экстремистик ёки радикал оқимлар интернет орқали ёшларнинг онгига таъсир ўтказиш, уларни чалғитиш, ҳатто ўз сафларига жалб этиш учун замонавий технологиялардан кенг фойдаланмоқда.
Радикализм ва экстремизм ғоялари кўпинча диний шиорлар ниқоби остида ёйилади. Улар ёшларни диний ҳиссиётларга берилиб, ақл-идрокни четга суришга, жамиятдаги тинчлик ва барқарорликни бузишга ундайди. Бу нафақат ёшларнинг келажагига, балки бутун жамият тинчлигига жиддий хавф туғдиради.
Ёшлар онгида бундай диний хатарларнинг олдини олишда энг муҳим омил — маънавий иммунитетни шакллантиришдир. Маънавий иммунитет — бу инсоннинг ҳар хил салбий ғоялар ва таъсирларга нисбатан мустаҳкам эътиқоди, тўғри дунёқараши ва мустақил фикрлаш қобилиятидир.
Ёшлар ўз миллий қадриятларини, диннинг асл инсонпарварлик моҳиятини, Ватан ва жамият олдидаги бурчини тўлиқ англаб етган тақдирдагина, уларнинг онгига ёт ғоялар кириб келолмайди. Шу маънода, оила, мактаб, олий таълим муассасалари ва диний идоралар ҳамкорликда ёшлар онгини соғлом руҳда тарбиялаши зарур.
Ислом дини – тинчлик, бағрикенглик, инсонпарварлик ва адолат дини. У ҳеч қачон зўравонлик, адоват ёки бузғунчиликни тарғиб этмайди. Афсуски, айрим кучлар Ислом номидан фойдаланиб, ёшларни чалғитишга, диндан сиёсий ёки шахсий мақсадларда фойдаланишга уринмоқдалар.
Шунинг учун ҳар бир ёш ўз диний билимини ишончли манбалардан олиши, диний масалаларда тажрибали уламолар фикрига таяниши лозим. Шунингдек, диний саводхонликни ошириш орқали, инсон ўз эътиқодини мустаҳкамлаб, турли бузғунчи оқимларнинг таъсирига тушмайди.
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак глобализатсия жараёни замонавий дунёда яшаётган ҳар бир инсон, айниқса, ёш авлод учун синовдир. Бу жараёндан тўғри фойдаланиш – тараққиёт, нотўғри ёндашиш эса — ҳалокатга олиб келиши мумкин. Шу боис, ёшлар глобал ахборот оқимида ўз эътиқоди ва миллий қадриятларига содиқ қолган ҳолда, онгли, билимли ва танқидий фикрловчи шахс бўлишлари зарур.
Ёшлар онгида диний хатарларнинг олдини олиш – бу фақат бир соҳа вакилларининг эмас, балки бутун жамиятнинг умумий вазифасидир. Чунки соғлом эътиқод, тоза маънавият ва мустаҳкам иймон – миллат ва давлат барқарорлигининг энг асосий пойдеворидир.
Имом Термизий халқаро илмий тадқиқот маркази илмий ходими
АБДУВАХИДОВ АБДУЛЛАЗИЗ АБДУСАТТОР ЎҒЛИ
